Беларусам, якія пастаянна жывуць за мяжой, прапануюць падпісаць заяву пра тое, што яны не плануюць вяртацца на радзіму і згодныя, што супраць іх спыняць крымінальную справу. Пра гэта паведаміў «Белсат» са спасылкай на чытачоў.
Беларуска Аксана Б., якая даўно жыве ў Польшчы, расказала, што ёй на адрас беларускай прапіскі прыйшоў ліст з прапановай падпісаць ужо падрыхтаваную заяву пра тое, што яна не плануе вяртацца на радзіму.
Жанчына знаходзіцца за мяжой 14 гадоў. За гэты час яна выйшла замуж за грамадзяніна Польшчы і стала жыць у Варшаве. Аксана сачыла за падзеямі 2020-га і ходам рэпрэсій супраць суайчыннікаў. На сваёй старонцы ў Facebook яна крытычна выказалася пра дзеянні сілавікоў. Гэта стала падставай для завядзення супраць яе крымінальнай справы за абразу прадстаўніка ўлады. Просьбы з’явіцца ва ўпраўленне ўнутраных справаў, каб даць паказанні, жанчына ігнаравала.
Заяву на беларускі адрас Аксаны даслалі з міліцыі. Там просяць падпісаць паперу і даслаць яе ў Следчы камітэт. Заява напісаная ад яе імені. Са зместу вынікае, што жанчына жыве за мяжой і ў Беларусь вяртацца не плануе. Яна дае згоду на спыненне крымінальнай справы праз заканчэнне тэрміну крымінальнага пераследу.
«Я напісала, што нічога не падпішу і хай закрываюць „за адсутнасцю складу злачынства“. Адкрываць справу згоды не пыталіся. Хай гэтак жа і закрываюць. Хочуць, каб я падпісала і такім чынам прызнала віну. Дык ім гэтага здалося мала, прапанавалі напісаць, што не планую вяртацца дадому. Навошта ім спатрэбілася, каб я напісала, што не збіраюся вяртацца? Як гэтым у будучыні могуць скарыстацца? Якія могуць быць наступствы гэтага подпісу?» — пракаментавала «Белсату» сітуацыю жанчына.
Раней пра такія ініцыятывы сілавікоў вядома не было.
«Паводле Крымінальна-працэсуальнага кодэкса вытворчасць па справе падлягае спыненню пасля заканчэння тэрмінаў даўнасці. Спыненне дапускаецца толькі са згоды падазраванага ці абвінавачанага. Пры адсутнасці згоды абвінавачанага на спыненне справы на згаданых падставах суд даводзіць разгляд крымінальнай справы да канца — пастанаўляе абвінаваўчы прысуд, або вызваленне ад яго, або апраўдальны прысуд. У выпадках, калі абвінавачаны схаваўся ці яго месцазнаходжанне не выяўленае, дапускаецца спыненне вытворчасці па крымінальнай справе за заканчэннем тэрмінаў даўнасці без згоды абвінавачанага», — патлумачыў праваабаронца «Вясны» Павел Сапелка.
Ён лічыць, што заявы пра намер у будучыні вярнуцца ў Беларусь ці не вяртацца не маюць прававога значэння.
«Указанні на гэта, хутчэй за ўсё, патрэбныя для абгрунтавання прыняцця рашэння па крымінальнай справе пры адсутнасці абвінавачанай без уліку яе тлумачэнняў», — сказаў Сапелка.